دعاهای پیامبران در قرآن

دعاهای پیامبران در قرآن

آموزش فال تاروت از صفر تا صد (مقدماتی و پیشرفته)

در قرآن کریم دعاهایی از زبان پیامبران نقل شده است که واجد معانی بلند و آموزه های بسیار است. در این یادداشت دسته بندی از انواع دعاها در قرآن کریم ارائه شده است.

در این یادداشت حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی نصیری، رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد دعاهای پیامبران در قرآن را دسته بندی کرده است:

دعاهای تعلیمی خداوند

وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یقْضَی إِلَیک وَحْیهُ وَقُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْمًا *طه۱۱۴*

فَإِذَا اسْتَوَیتَ أَنْتَ وَمَنْ مَعَک عَلَی الْفُلْک فَقُلْ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی نَجَّانَا مِنْ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ *المؤمنون۲۸*

وَقُلْ رَبِّ أَنزِلْنِی مُنْزَلًا مُبَارَکا وَأَنْتَ خَیرُ الْمُنزِلِینَ *المؤمنون۲۹*

وَقُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِک مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیاطِینِ *المؤمنون۹۷* وَأَعُوذُ بِک رَبِّ أَنْ یحْضُرُونِی *المؤمنون۹۸*

وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَیرُ الرَّاحِمِینَ *المؤمنون۱۱۸*

فَإِذَا اسْتَوَیتَ أَنْتَ وَمَنْ مَعَک عَلَی الْفُلْک فَقُلْ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی نَجَّانَا مِنْ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ *المؤمنون۲۸* وَقُلْ رَبِّ أَنزِلْنِی مُنْزَلًا مُبَارَکا وَأَنْتَ خَیرُ الْمُنزِلِینَ *المؤمنون۲۹*

وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَیرُ الرَّاحِمِینَ *المؤمنون۱۱۸*

تاکید بر درخواستهای معنوی

رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا

رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ

هُنَالِک دَعَا زَکرِیا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْک ذُرِّیةً طَیبَةً إِنَّک سَمِیعُ الدُّعَاءِ*آل عمران۳۸*

حتی در فرزند خواهی بر اصل طیب و طاهر بودن آنان تاکید شده است .

تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ*یوسف۱۰۱

وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْک سُلْطَانًا نَصِیرًا *الاسراء۸۰*

قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی *طه۲۵* وَیسِّرْ لِی أَمْرِی *طه۲۶*

رَبِّ هَبْ لِی حُکمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ *الشعراء۸۳* وَاجْعَلْ لِی لِسَانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ

وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکرَ نِعْمَتَک الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَی وَعَلَی وَالِدَی وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِی بِرَحْمَتِک فِی عِبَادِک الصَّالِحِینَ *النمل۱۹*

توجه به خیرخواهی برای خود، خانواده و سایر مومنان

رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَینِ لَک وَمِنْ ذُرِّیتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَک

وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِنًا وَاجْنُبْنِی وَبَنِی أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ*ابراهیم۳۵*

رَبَّنَا إِنِّی أَسْکنتُ مِنْ ذُرِّیتِی بِوَادٍ غَیرِ ذِی زَرْعٍ عِنْدَ بَیتِک الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِیقِیمُوا الصَّلَاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنْ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنْ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یشْکرُونَ*ابراهیم۳۷*

رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلَاةِ وَمِنْ ذُرِّیتِی رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ *ابراهیم۴۰* رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَی وَلِلْمُؤْمِنِینَ یوْمَ یقُومُ الْحِسَابُ *ابراهیم۴۱*

قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلِأَخِی وَأَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِک وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ *الاعراف۱۵۱*

‏‏رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَی وَلِمَنْ دَخَلَ بَیتِی مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدْ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَبَارًا *نوح۲۸*

رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ یتْلُو عَلَیهِمْ آیاتِک وَیعَلِّمُهُمْ الْکتَابَ وَالْحِکمَةَ وَیزَکیهِمْ *البقرة۱۲۹*

درخواست هدایت امت و نجات

شعیب: وَسِعَ رَبُّنَا کلَّ شَی عِلْمًا عَلَی اللَّهِ تَوَکلْنَا رَبَّنَا افْتَحْ بَینَنَا وَبَینَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَأَنْتَ خَیرُ الْفَاتِحِینَ *الاعراف۸۹*

رَبِّ نَجِّنِی وَأَهْلِی مِمَّا یعْمَلُونَ *الشعراء۱۶۹*

قَالَ رَبِّ إِنَّ قَوْمِی کذَّبُونِی *الشعراء۱۱۷* فَافْتَحْ بَینِی وَبَینَهُمْ فَتْحًا وَنَجِّنِی وَمَنْ مَعِی مِنْ الْمُؤْمِنِینَ *الشعراء۱۱۸* فَأَنجَینَاهُ وَمَنْ مَعَهُ فِی الْفُلْک الْمَشْحُونِ *الشعراء۱۱۹*

رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ کثِیرًا مِنْ النَّاسِ فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَمَنْ عَصَانِی فَإِنَّک غَفُورٌ رَحِیمٌ *ابراهیم۳۶*

لوط : قَالَ رَبِّ انصُرْنِی عَلَی الْقَوْمِ الْمُفْسِدِینَ *العنکبوت۳۰*

‏‏تاکید بر ستایش الهی متناسب با نوع درخواست

رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّک أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ بقره ، ۱۲۷

وَتُبْ عَلَینَا إِنَّک أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ بقره ، ۱۲۸

رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ یتْلُو عَلَیهِمْ آیاتِک وَیعَلِّمُهُمْ الْکتَابَ وَالْحِکمَةَ وَیزَکیهِمْ إِنَّک أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ *البقرة۱۲۹*

شعیب : وَسِعَ رَبُّنَا کلَّ شَی عِلْمًا عَلَی اللَّهِ تَوَکلْنَا رَبَّنَا افْتَحْ بَینَنَا وَبَینَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَأَنْتَ خَیرُ الْفَاتِحِینَ *الاعراف۸۹*

رَبِّ قَدْ آتَیتَنِی مِنْ الْمُلْک وَعَلَّمْتَنِی مِنْ تَأْوِیلِ الْأَحَادِیثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِی فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ*یوسف۱۰۱*

تاکید بر ربوبیت الاهی در همه دعاها

رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّک أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ *البقرة۱۲۷*

رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا

رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولًا

قَالَ رَبِّ انصُرْنِی عَلَی الْقَوْمِ الْمُفْسِدِینَ

قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی *طه۲۵

توجه به درخواستهای ایجابی و سلبی

وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِنًا وَاجْنُبْنِی وَبَنِی أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ *ابراهیم۳۵*

رَبَّنَا عَلَیک تَوَکلْنَا وَإِلَیک أَنَبْنَا وَإِلَیک الْمَصِیرُ*الممتحنة۴* رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلَّذِینَ کفَرُوا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا إِنَّک أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ *الممتحنة۵*

نگاه فرازمانی و فرامکانی در دعاها

رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ یتْلُو عَلَیهِمْ آیاتِک وَیعَلِّمُهُمْ الْکتَابَ وَالْحِکمَةَ وَیزَکیهِمْ *البقرة۱۲۹*

وَاجْعَلْ لِی لِسَانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ شعراء ، ۸۴

رَبَّنَا إِنِّی أَسْکنتُ مِنْ ذُرِّیتِی بِوَادٍ غَیرِ ذِی زَرْعٍ عِنْدَ بَیتِک الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِیقِیمُوا الصَّلَاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنْ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنْ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یشْکرُونَ *ابراهیم۳۷*

دعا در قالب رازگویی با خداوند

قَالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَی مِمَّا یدْعُونَنِی إِلَیهِ وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّی کیدَهُنَّ أَصْبُ إِلَیهِنَّ وَأَکنْ مِنْ الْجَاهِلِینَ *یوسف۳۳*

إِذْ نَادَی رَبَّهُ نِدَاءً خَفِیا *مریم۳* قَالَ رَبِّ إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیبًا وَلَمْ أَکنْ بِدُعَائِک رَبِّ شَقِیا *مریم۴*

فَتَبَسَّمَ ضَاحِکا مِنْ قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکرَ نِعْمَتَک الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَی وَعَلَی وَالِدَی وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِی بِرَحْمَتِک فِی عِبَادِک الصَّالِحِینَ *النمل۱۹*

‏

غنیمت شمردن همه زمانها برای دعا

وَإِذْ یرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنْ الْبَیتِ وَإِسْمَاعِیلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّک أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ

فَتَبَسَّمَ ضَاحِکا مِنْ قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکرَ نِعْمَتَک الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَی وَعَلَی وَالِدَی وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِی بِرَحْمَتِک فِی عِبَادِک الصَّالِحِینَ *النمل۱۹*

دعاهای سراسر معرفتی و فاقد درخواست

قُلْ اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ عَالِمَ الْغَیبِ وَالشَّهَادَةِ أَنْتَ تَحْکمُ بَینَ عِبَادِک فِی مَا کانُوا فِیهِ یخْتَلِفُونَ *الزمر۴۶*

قُلْ اللَّهُمَّ مَالِک الْمُلْک تُؤْتِی الْمُلْک مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْک مِمَّنْ تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ بِیدِک الْخَیرُ إِنَّک عَلَی کلِّ شَی قَدِیرٌ*آل عمران۲۶*

نفرین امت در آخرین مرحله

رَبَّنَا اطْمِسْ عَلَی أَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلَی قُلُوبِهِمْ فَلَا یؤْمِنُوا حَتَّی یرَوْا الْعَذَابَ الْأَلِیمَ *یونس۸۸*

قَالَ رَبِّ انصُرْنِی بِمَا کذَّبُونِی *المؤمنون۲۶*

وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَی الْأَرْضِ مِنْ الْکافِرِینَ دَیارًا *نوح۲۶* إِنَّک إِنْ تَذَرْهُمْ یضِلُّوا عِبَادَک وَلَا یلِدُوا إِلَّا فَاجِرًا کفَّارًا *نوح۲۷*

تاکید بر استجابت دعاهای پیامبران

قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی *طه۲۵* وَیسِّرْ لِی أَمْرِی *طه۲۶* وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِی *طه۲۷*… قَالَ قَدْ أُوتِیتَ سُؤْلَک یا مُوسَی *طه۳۶*

رَبِّ نَجِّنِی وَأَهْلِی مِمَّا یعْمَلُونَ *الشعراء۱۶۹* فَنَجَّینَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِینَ *الشعراء۱۷۰*